DOĞUM ADETLERİ

Yöremizde doğum başlı başına bir olaydır. Eğer kadın ilk defa anne olacaksa doğacaksa çocuğun cinsiyeti “sülalenin devamı” bakımından önemlidir. Bu nedenle erkek çocuklar “aile ocağını” tüttüreceklerinden kızlardan daha değerlidir yöremizde hamile olan kadına ağır, yorucu, yıpratıcı işler yaptırılmaz. Özellikle hamileliğin son aylarında buna çok dikkat edilir. Çünkü çocuğa ve anneye bir şey olsun istenmez. Doğum esnasında eğer ebe çağrılmışsa ebe yoksa köy ebeleri yardımcı olurlar. Ancak köyümüzün sağlık kuruluşlarına uzak olması, ulaşım ve haberleşme yetersizlikleri ve daha önemlisi halkın bu konuda eğitilmemiş olması ve bu hizmetlerin köylere ulaştırılmaması doğal olarak doğumlarda kadınlarımızı “köy ebelerinin” kendi bildiklerine bırakmaktadır.

Doğum bazen 2-3 ve daha fazla günde olabilir. Eğer doğum 2-3 gün uzarsa doğacak çocuğun kız olabileceği tahmin edilir. Çünkü yöremizde kız çocukların doğumunun zor olacağı söylenir. Hamile kadın doğum yapmakta zorluk çekerse at arabasına bindirilerek gezdirilir, mezarlığın etrafı dolandırılır, eve en yakın çeşmenin yalağındaki su boşaltılır, saçları örgülüyse çözülür, belinde kuşağı varsa alınır ve bir tas suyun içine kocanın parmağı batırılarak kadına içirilir. Bütün bunlar yapıldıktan sonra da doğum olmadıysa hastaneye götürülür. Doğumdan sonra anne 3 veya 4 gün yatar, herhangi bir iş yaptırılmaz ve havalar soğuksa sıcak tutacak elbiselere giydirilir ve özellikle yalın ayak gezdirilmez. Çocuğun doğduğu günden itibaren 40 geçinceye kadar doğumun olduğu evde ev halkından başka kimse gitmez. Buna yöremizde herkes uyar. Bu süreye “çocuğun kırkı” adı verilir. Kırk günlük sürenin dolmasından sonra “kırk” çıkarma işlemi yapılır. Çocuk bir leğene doldurulan suya yatırılır. Leğenin içine kırk tane taş, altın veya gümüş süs eşyası atılarak yıkanır ve kırkı çıkarılmış olur. Doğumdan sonra göbek düşünceye kadar çocuk yıkanmaz. Çocuğun belenmesinde kundak bezi, toprak bezi ve paça bezi kullanılır. Doğan çocukların büyük bir çoğunluğu doğduklarının ertesi günü adına “öllük” adı verilen elenmiş toprakta yaklaşık 1 yaşını geçinceye kadar yatırılabilir. Öllük kullanılacağı zaman hafif ısıtılır. Toprak bezine konulur çocuk üzerine yatırılır ve paça bezi konulduktan sonra kundak beziyle sarılır. Doğumdan sonra kırk çıkıncaya kadar özellikle ilk günler loğusa kadın yalnız bırakılmaz al basmasın diye. Bu nedenle kadının yanında varsa kaynanası veya bir çocuk bırakılır. Yine de ne olur ne olmaz diye çocuğun yorganına iğne batırılır, yastığının üzerine atılır ve odaya bir erkek elbisesi asılır. Böylece “al basması” olayının engelleneceğine inanılır. Doğan çocuğun adını genellikle ailenin büyükleri koyar. Dedeler kendi adlarının, ninelerde kendi adlarının torunlarına verilmesini isterler. Ya da çocuğa ailenin çok sevdiği bir kişin adı verilir. Adı verildikten sonra “adı kaim” olsun diye dua edilir.

Doğan çocuk anne sütü yeterliyse anne sütüyle yoksa inek veya koyun sütüyle ya doğrudan süt verilerek ya da süte nişasta ve pirinç unu katıp mama yapmak suretiyle verilir. Çocuk yemek yiyecek duruma gelince ailenin yediği yemekler çocuğa da yedirilir ve çocuk için ayrıca yemek yapılmaz. Çocuğun aile sofrasına ulaşması ev halkı için sevinç yaratır. Böylece aile (halkın deyimiyle) “sofraya bir kaşık daha çalanımız oldu” der. Diğer bir hususta doğum olan evin bacasının köyün gençleri tarafından yıkılmasıdır. Bacayı yıkan gençler doğan çocuğun babasına tatlı yiyecekler aldırarak ağızlarını tatlandırırlar.

Kaynakça:
http://sivasmarket.com/forum/showthread.php?t=21026